'Tam chứng bi thảm' trong chấn thương khớp gối
Đứt dây chằng chéo trước, rách sụn chêm, đứt dây chằng bên trong là ba tổn thương thường gắn liền với nhau, có thể khiến bệnh nhân không thể đi lại.
Tiến sĩ, bác sĩ Tăng Hà Nam Anh, Giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết, nhiều trường hợp đứt dây chằng chéo trước khiến cho các thành phần khác trong khớp gối cũng bị tổn thương theo, dẫn tới "tam chứng bi thảm". Người bệnh sẽ không thể đi đứng được, chân bị đổ sụp, vẹo qua một bên. Để kết luận chính xác tình trạng này, bác sĩ phải thực hiện nhiều chỉ định cận lâm sàng, thực hiện một số xét nghiệm, hình ảnh học bao gồm chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ (MRI), siêu âm, nội soi khớp...
Khi bị đứt dây chằng chéo trước, người bệnh cảm thấy đau đớn, khó khăn khi đi lại. Dáng đi thay đổi do xương chày trượt về phía trước, dây chằng chéo không đảm bảo khả năng cố định lại. Tình trạng lỏng lẻo khớp gối tăng dần, làm tăng nguy cơ rách sụn chêm và tổn thương sụn lót Teflon. Theo thời gian, khớp gối sẽ có nguy cơ thoái hóa sớm, ảnh hưởng đến đi đứng và có thể phải áp dụng phương pháp phẫu thuật thay khớp gối để khôi phục khả năng vận động cho người bệnh.
Tổn thương thứ hai là đứt dây chằng bên trong. Tình trạng này xuất hiện khi cơ bị căng quá mức, giật mạnh hoặc chèn ép... Dây chằng này thường rất dễ bị bong ở đường khớp hay bị nhổ đứt ở những vị trí nguyên thủy hoặc điểm bám tận, gây cảm giác đau đớn, hạn chế sự vận động tự nhiên của khớp gối.
Ghép gân tự thân cho người bị đứt dây chằng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM.
Rách sụn chêm là tổn thương cuối cùng khiến cho người bệnh mất hoàn toàn khả năng vận động. Sụn chêm là sụn xơ có hình chữ C gồm 2 miếng nằm giữa xương đùi và xương chày có chức năng bảo vệ hai đầu xương khỏi bị cọ xát và mài mòn. Chỉ cần một cú xoay gối đột ngột khi tập luyện, chơi thể thao, tai nạn trong lao động hay tai nạn giao thông đều có thể dẫn đến sụn chêm bị rách/vỡ. Khi đó, sụn chêm rách và các mảnh sụn vỡ rất bé gây kẹt khớp, càng cử động càng dễ làm hư hại bề mặt sụn khớp, dẫn đến thoái hóa khớp gối.
Nguyên nhân thường gặp gây chấn thương khớp gối
Theo bác sĩ Nam Anh, tình trạng chấn thương khớp gối ở Việt Nam chủ yếu đến từ nguyên nhân tai nạn giao thông, đặc biệt là xe hai bánh. Khi lưu thông trên đường với vận tốc cao, gặp tình huống bất ngờ, chúng ta thường có xu hướng bỏ chân xuống để trụ xe, khiến cho gối bị vặn xoắn gây đứt dây chằng chéo trước, dây chằng bên trong và rách sụn chêm. "Tam chứng bi thảm" vì ngay lập tức làm người bệnh mất khả năng đi lại.
Còn trong thể thao, ở những môn đối kháng hoặc cường độ cao, một hoặc hai chấn thương trong khớp gối thường dễ bị vận động viên bỏ qua hoặc chưa điều trị ngay. Chần chừ điều trị, cộng với vận động gắng sức dễ làm đầu gối bị tổn thương thêm các bộ phận khác.
Với chấn thương khớp gối phức tạp, theo bác sĩ Nam Anh, sẽ có hai lựa chọn gồm bó bột chờ cho dây chằng bên trong lành lại, sau đó sẽ đến mổ dây chằng chéo trước và phẫu thuật khâu lại hai dây chằng cùng một lúc. Xét về mặt hiệu quả, cả hai phương pháp này đều mang đến tỷ lệ tương đồng, nhưng sự hồi phục sớm hay muộn còn tùy thuộc vào thời điểm can thiệp và sự hợp tác của người bệnh trong việc tập vật lý trị liệu sau phẫu thuật.
Chấn thương vùng khớp gối để lâu thường dẫn tới đa chấn thương cần phẫu thuật xử lý triệt để.
Bác sĩ Nam Anh cho biết thêm, khớp gối là khớp bản lề quan trọng giữa cổ chân và khớp háng, có vai trò tăng hiệu quả, sự linh hoạt của hai chân, giúp con người khéo léo hơn trong các hoạt động. Xuất phát từ nguyên nhân được sử dụng nhiều trong sinh hoạt hàng ngày cùng với cấu trúc tương đối không vững do sử dụng dây chằng làm yếu tố giữ vững chủ đạo nên chấn thương khớp gối rất phổ biến.
Lời khuyên từ bác sĩ Nam Anh là phòng bệnh hơn chữa bệnh. Mỗi người nên thận trọng khi tham gia giao thông; chơi thể thao cần có các vật đụng bảo hộ khớp gối, tốt nhất là không điều khiển xe với vận tốc quá nhanh. Khi trời mưa, đường ướt, trời tối càng cần phải chạy chậm vì đây là những thời điểm dễ phát sinh tai nạn. Chọn kích thước xe phù hợp với thể trạng của từng người giúp đảm bảo khả năng giữ thăng bằng, tránh tình trạng tự gây tai nạn.
Nếu chẳng may gặp "tam chứng bi thảm" hoặc bất cứ tổn thương nào vùng khớp gối, người bệnh nên nhanh chóng đến chuyên khoa chấn thương chỉnh hình để được kiểm tra. Tuyệt đối không nên thoa thuốc rượu, bóp mật gấu, đắp muối, lăn trứng gà nóng... để tránh làm khớp sưng to, chảy máu nhiều gây cản trở quá trình điều trị.
Nguồn: Sưu tầm
